Κορώνη

Η Κορώνη είναι παραλιακή κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Απέχει 52 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την Καλαμάτα και έχει 1.193 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021. Είναι φημισμένη για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (ποικιλία Κορωνέικη), το Βενετσιάνικο Κάστρο της Κορώνης, που δεσπόζει πάνω από την πόλη, το Ιερό Προσκύνημα Παναγία Ελεήστρια Κορώνης, τις παραλίες της, την τοπική γαστρονομία μεσογειακής διατροφής, το Καρναβάλι Κορώνης, την ηρωική καταδρομική επιχείρηση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, «Ρεσάλτο στο Κάστρο της Κορώνης» και την έκφραση «Έχω μπάρμπα στην Κορώνη». Διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Κοινότητα Κορώνης και υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Κορώνης, πρώην Δήμος Κορώνης, του Δήμου Πύλου – Νέστορος.

Ιστορικά στοιχεία
Αρχαιότητα
Στην αρχαιότητα στη θέση της σημερινής Κορώνης βρισκόταν η αρχαία πόλη Ασίνη. Η Ασίνη αναφέρεται από το Στέφανο Βυζάντιο, τον Στράβωνα και αναγράφεται στο Συνέκδημο του Ιεροκλέους. Αργότερα, μνημονεύεται στον κατάλογο των πόλεων που περιλαμβάνονται στο λεγόμενο «Τακτικό της Εικονομαχίας», ως έδρα επισκοπής (ο Ασίνας), υπαγόμενης στη Μητρόπολη Κορίνθου.
Η Κορώνη (αρχαία πόλη) βρισκόταν βορειότερα, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το χωριό Πεταλίδι. Ο Στράβων προσδιορίζει τη θέση της μεταξύ της Ασίνης και της πόλης Θουρίας. Ο Παυσανίας αναφέρει δύο εκδοχές για την ονομασία της. Σύμφωνα με την πρώτη, η Κορώνη πήρε το όνομά της από την Κορώνεια της Βοιωτίας, καθώς ιδρύθηκε από αποίκους από την πόλη αυτή, με αρχηγό τον Επιμηλίδη. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, πήρε το όνομά της από μία χάλκινη κορώνη (νόμισμα), που βρέθηκε κατά την ανέγερση των τειχών της.

Βυζαντινή περίοδος
Κατά τον 7ο ή 8ο πιθανότατα αιώνα, οι κάτοικοι της πρωτοβυζαντινής Κορώνης (σημερινό Πεταλίδι Μεσσηνίας), ίσως εξαιτίας των σλαβικών και αραβικών επιδρομών, μετοίκησαν στην οχυρή ακρόπολη της Ασίνης, η οποία μετονομάστηκε σε Κορώνη.
Στην πόλη γεννήθηκε στα τέλη του 9ου αιώνα, ο Άγιος Θεόδωρος Κυθήρων και στα τέλη του 10ου αιώνα, την επισκέφθηκε ο Όσιος Νίκων. Τον 11ο αιώνα, σε επιστολή του Μιχαήλ Ψελλού, μνημονεύεται επίσκοπος Κορώνης, ενώ σε συνοδικό γράμμα του 1084, του Πατριάρχη Νικολάου Β´, η Κορώνη ἀναφέρεται ως «Σαρσοκορώνη». Το 1104, ο Λανδόλφος κατέφυγε με τα δεκαοκτώ πλοία του στο λιμάνι της Κορώνης, αποφεύγοντας να αντιμετωπίσει, όπως είχε εντολή από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α´ Κομνηνό, τους Γενουάτες.
Τον 11ο και 12ο αιώνα, η Κορώνη συγκαταλέγεται στις πόλεις της Αυτοκρατορίας, στις οποίες οι Βενετοί, με σειρά χρυσόβουλων των Κομνηνών, διαθέτουν προνόμια για την ελεύθερη εμπορική διακίνησή τους. Το 12ο αιώνα, την πόλη επισκέφθηκε ο Άραβας γεωγράφος Εδρισι και το 1199 Γενουάτης πειρατής, προσέβαλε την Κορώνη. Τέλος, το 1204, η πόλη περιήλθε στους Φράγκους, μετά από συμφωνία με τους κατοίκους της.
Από εκκλησιαστική άποψη, στις αρχές του 9ου αιώνα, με την ίδρυση της Μητρόπολης Πατρών, η Επισκοπή Κορώνης υπάγεται σε αυτήν και αναφέρεται διαδοχικά στα Τακτικά καθ’ όλη τη διάρκεια της μέσης Βυζαντινής Περιόδου.

Βενετοκρατία – Τουρκοκρατία
Η Κορώνη καταλήφθηκε το 1205 από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας. Το 1209 περιήλθε στην κυριαρχία των Βενετών, όπως και η γειτονική της Μεθώνη. Την περίοδο της Βενετοκρατίας χτίστηκε το κάστρο της πόλης. Το 1500 η πόλη πολιορκήθηκε από τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄, ο οποίος την κατέλαβε τη χρονιά αυτή. Από το 1532 κατέλαβε την πόλη, ο Γενοβέζος ναύαρχος Αντρέα Ντόρια. Δύο χρόνια αργότερα ο ναύαρχος του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, ανακατέλαβε την πόλη. Η τουρκική πίεση οδήγησε, μεταξύ 1532 – 1534, μέρος κατοίκων, Αρβανίτες (Έλληνες-αλβανοί) και Έλληνες να αναζητήσουν καταφύγιο στο San Demetrio Corone στην Καλαβρία και στη Σικελία, όπου ίδρυσαν την πόλη Πιάνα degli Albanesi, το οποίο ήταν γνωστό ως Piana dei Greci (Πεδιάδα των Ελλήνων) έως το 1945. Μετά τη σύσταση του Βασιλείου της Ιταλίας, το όνομα “Corone”, στη μνήμη της διασποράς, προστέθηκε στον Δήμο San Demetrio Corone (1863).
Μετά τον έκτο Βενετοτουρκικό πόλεμο, η Κορώνη πέρασε στον έλεγχο των Βενετών, όπως και η υπόλοιπη Πελοπόννησος. Η κυριαρχία τους αυτή διήρκεσε μέχρι το 1715, οπότε η Πελοπόννησος πέρασε πάλι στην κυριαρχία των Οθωμανών.
Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, στις 13 Φεβρουαρίου 1824, έγινε προσπάθεια κατάληψης του Κάστρου της Κορώνης, με αναρρίχηση από τα τείχη, η ηρωική καταδρομική επιχείρηση «Ρεσάλτο στο Κάστρο της Κορώνης», από κατοίκους της Επαρχίας Κορώνης, η οποία λόγω προδοσίας Βουλγάρων μισθοφόρων και του Θεόδωρου Γρίβα, με καταγωγή από την Πρέβεζα, απέτυχε.[19] Από τους αγωνιστές που μπήκαν στο Κάστρο και παρά τη σθεναρή αντίσταση, αμυνόμενοι επί 3 ημέρες και αφού τους τελείωσαν τα πολεμοφόδια και αρνούμενοι να παραδοθούν, οι Τούρκοι τους εγκλώβισαν σε ένα κτίριο και τους έκαψαν ζωντανούς. Από αυτούς, 15 ήταν Κορωναίοι, 1 από τη Μεθώνη και ένας από άλλο μέρος. Το γεγονός αυτό έχει καταγραφεί από τη δημοτική παράδοση, σε διάφορες παραλλαγές, άλλοτε σαν μοιρολόι για τους 17 που θυσιάστηκαν ηρωικά και άλλοτε σαν καύχημα των αγωνιστών που πήραν μέρος στο κατόρθωμα αυτό.
Τελικά κατελήφθη στις 9 Οκτωβρίου του 1828 μετά από επίθεση δυνάμεων του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος υπό τον στρατηγό Σεμπαστιανί.

Νεότερη ιστορία
Μετά την απελευθέρωση, η Κορώνη γνώρισε νέα περίοδο ανάπτυξης, με κύρια προϊόντα το ελαιόλαδο και τις σταφίδες. Επίσης αναπτύχθηκε η κεραμοποιία, με τα κεραμικά σκεύη της Κορώνης να είναι γνωστά σε όλη την Ελλάδα. Η κεραμοποιία παρήκμασε κατά τον Μεσοπόλεμο, όταν άρχισε η εσωτερική μετανάστευση προς τις πόλεις. Την περίοδο αυτή εγκαταλείπονται τα σπίτια που βρίσκονται μέσα στο κάστρο και πολλά από αυτά καταστράφηκαν ολοσχερώς, όντα κυρίως ξύλινα, και ο πληθυσμός εγκαθίσταται έξω από αυτό, γύρω από το λιμάνι και κατά μήκος των τριών παράλληλων δρόμων του οικισμού.

Κάστρο Κορώνης
Το Κάστρο της Κορώνης χτίστηκε στη χερσόνησο της Κορώνης κατά τους βυζαντινούς χρόνους στη θέση, όπου δέσποζε κάποτε η πόλη της Αρχαίας Ασίνης. Το κάστρο επεκτάθηκε προς τα ανατολικά και βορειοδυτικά κατά την ενετική περίοδο με ισχυρές οχυρώσεις. Μέσα στο κάστρο σώζονται ερείπια τρίκλιτης βασιλικής, με το ναό της Αγίας Σοφίας, ο ναός του Αγίου Χαραλάμπου, που κτίστηκε κατά τους ενετικούς χρόνους, και στο δυτικό περίβολο ιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα η Μονή του Τιμίου Προδρόμου.

Παραλίες
Η παραλία του Ζάγκα βρίσκεται κάτω από το κάστρο της Κορώνης. Είναι αμμουδερή και είναι διαθέσιμα και ομπρελοκαθίσματα. Δίπλα βρίσκεται η επίσης οργανωμένη παραλία Μεμί και παραπέρα βρίσκεται η παραλία Κρυονέρι, όπου αναβλύζει πόσιμο νερό, και η παραλία Αγίου Νικολάου. Νοτιότερα της Κορώνης βρίσκονται οι παραλίες Τσαπί και Μαράθι. Βόρεια του οικισμού, κοντά στους οικισμούς Βουνάρια και Κόμποι, βρίσκεται η οργανωμένη παραλία Περούλια, ενώ λίγο πριν την Κορώνη βρίσκεται η παραλία Λαχανού. Άλλες παραλίες της περιοχής είναι η Αγία Τριάδα και το Αρτάκι.

Πηγή: Κορώνη